20 t/m 29 juni 2025
Theater is op z’n best als het patriarchaat er effectief in om zeep wordt geholpen. Dit is wat de voorstellingen voorstellingen op Tweetakt ons leerden over het feminisme.
De Vlaamse Julie Cafmeyer staat bekend om haar persoonlijke, openhartige theater over liefde en vrouwelijkheid. Haar nieuwste voorstelling Bad Woman gaat over de normen waar jonge vrouwen aan moeten voldoen om niet als ‘slechte vrouw’ te worden bestempeld. Een ””slechte vrouw”” is volgens Cafmeyer een vrouw die zich niet wil laten beteugelen, haar mond opentrekt en zin heeft in wodka en seks en minnaars: een vrouw zoals zij zelf is. ‘We volgen allemaal te veel een vooropgelegd script van hoe het leven eruit zou moeten zien,’ zegt Cafmeyer. ‘Zeker als vrouw krijg je het idee dat je slecht bezig bent wanneer je geen vent aan de haak hebt geslagen, je niet hebt voortgeplant of niet permanent bezig bent jezelf te verbeteren. Ik wil laten zien: de manier waarop ik leef is óók hoe je als vrouw kunt leven, en dat is geen slechter leven.’
Cafmeyer brengt een ode aan vrouwen die ervoor kiezen een ander leven te leiden en weigeren te voldoen aan de norm. Zo is ze fan van kunstenares Tracy Emin, die haar bed vol peuken, drankflessen en condooms in een museum zette. In Bad Woman laat Cafmeyer zien dat je als vrouw je leven kunt vormgeven zoals jij dat wil. Dat er duizend manieren zijn om een vrouw te zijn en vooral: dat geen van die manieren slecht is.
Bad Woman is te zien op Tweetakt 2021. Hier lees je alvast meer over de voorstelling.
In haar performance Black Off maakt Ntando Cele genadeloos gehakt van wit feminisme waarin vrouwen van kleur worden buitengesloten, of waarin er niet wordt stilgestaan bij de specifieke manieren waarop zwarte vrouwen seksisme ervaren. In Black Off kruipt ze in de rol van de witte Bianca White. Dat levert een voor de witte kijker pijnlijke en ongemakkelijke performance op. White spreekt zich luidkeels uit tegen onrechtvaardigheid en intolerantie, maar haar oplossingen daartegen zijn ‘een wereld zonder buitenlanders’ en het ‘opleiden van zwarte mensen’.
Ze praat op een neerbuigende manier over zwarte vrouwen en vrouwen van kleur, pretendeert dat zij geen enkele agency hebben en dat ze haar ‘hulp’ nodig hebben om dat in te zien. Tussendoor maakt ze racistische grappen. De performance laat zien dat zwarte vrouwen en vrouwen van kleur met hele andere vormen van seksisme worden geconfronteerd dan witte vrouwen. Echte verandering ligt in luisteren en het accepteren van verschillen, in plaats van het opdringen van je eigen wereldbeeld.
Black Off was te zien op Tweetakt 2019. Een deel van de performance is te zien op Vimeo.
In Passing the Bechdel Test reflecteren vijftien meisjes en non-binaire jongeren op genderdiversiteit en gendergelijkheid. Ze dragen teksten voor van feministische schrijvers als Virginia Woolf, Toni Morrison en Jeanette Winterson en vertellen over hun eigen ervaringen. In een interview wordt aan een speler, Hannah, gevraagd wat zij de meest inspirerende tekst uit de voorstelling vindt. Dat is een tekst van Niña Weijers over drammers: ‘Je moet blijven drammen. En ja, dan moet je die drammer maar zijn.’
Want, zo zegt Hannah: ‘Als wij het niet doen en als jij het niet doet, wie dan wel en wanneer dan wel? Misschien denk je dat één persoon het verschil niet gaat maken, maar als één persoon iedere dag iets doet, dan komt er op den duur wel verandering.’ Soms is het ongemakkelijk of (stel je voor) ongezellig om die drammer, of, zoals schrijfster Sara Ahmed het noemde, die feminist killjoy te zijn. Maar uiteindelijk is dat de weg naar vooruitgang en verandering.
Passing the Bechdel Test was te zien op Tweetakt 2019. Een indruk van de voorstelling krijg je hier.
Afgelopen zomer was ik, de schrijver van dit stuk, een slechte feminist. Ik werkte op een kampeerterrein met een vrouw die iedere ochtend tot in de puntjes verzorgd was en die ik niet zo graag mocht. Halverwege de week realiseerde ik me dat ik haar niet mocht, alleen omdát ze op een camping zo veel tijd aan haar uiterlijk besteedde. Alsof dat een goede reden was om haar minder serieus te nemen.
Vrouwen worden constant onderschat: omdat ze wel of niet mooi zijn, omdat ze jong zijn of juist omdat ze oud zijn. De voorstelling Rita vestigt de aandacht op onze neiging om vrouwen te onderschatten. Gedurende de voorstelling blijkt dat de verwachtingen die je hebt van de hoofdpersoon, de oudere Rita, totaal niet kloppen. Daardoor sta je even stil bij de vooroordelen die je, bewust of onbewust, hebt en word je aangemoedigd om je eigen aannames wat vaker te bevragen.
Rita was te zien op Tweetakt 2019 en is opnieuw te zien tijdens Tweetakt 2021.
David & Goliath: de Smartlappenopera is een voorstelling speciaal voor de allerjongste feministen, of voor kleine feministen in spe. Theatermaker Tim Schouten normaliseert met zijn voorstellingen dat de hoofdpersonages anders zijn dan traditioneel het geval is. Zo was Het Prinsensprookje een klassiek sprookje, maar over twee prinsen in plaats van over een prins en een prinses. Dat het over twee prinsen gaat, is in de voorstelling vanzelfsprekend, geen probleem of iets dat expliciet benoemd moet worden.
Na Het Prinsensprookje maakte Schouten de voorstelling David & Goliath, gebaseerd op zijn favoriete bijbelverhaal: “Als kind kon me ik me verplaatsen in David, een heel jong iemand die erin slaagt een reus te verslaan.” Dat is dan ook de thematiek die centraal staat in de voorstelling: iedereen kan grootse dingen bereiken, ook, of misschien juist, als ze jong, klein of bang zijn. De hoofdrollen worden gespeeld door vrouwen. Zo geeft Schouten alle jonge meisjes in de zaal hetzelfde gevoel dat hij kreeg toen hij het verhaal las: dat ook zij helden kunnen zijn en grootse dingen kunnen bereiken.
David & Goliath: de Smartlappenopera is te zien op Tweetakt 2021.
Met jouw bijdrage houden we Tweetakt toegankelijk voor iedereen.
