20 t/m 29 juni 2025
Gegiechel en vieze blikken. Een zwemles die niet zo verloopt als gehoopt en een onbezonnen keuze tijdens een potje verstoppertje. HKU-studenten vertellen over de eerste keer dat ze zich schaamden
Studenten van de HKU werken momenteel met theatermaker Tim Schouten aan de voorstelling Adam & Eva, een rapopera over hoe het komt dat we ons schamen. De voorstelling is (deels) gebaseerd op de verhalen van kinderen over wanneer en waarom zij zich schamen. Vijf studenten die meewerken aan de voorstelling vertellen ons wanneer ze zich voor het allereerst schaamden.
Het is 2008 en vandaag is mijn eerste schooldag. Mijn moeder komt mee naar school om mijn verjaardagstraktatie uit te delen; zelfgemaakte appelflappen, nog lekkerder dan die van de bakker. Dat weet ik, omdat ik er gisteren al drie heb geproefd. Mijn klasgenoten lijken te smullen, maar dan…. ‘GADVERDAMME! Er zit een haar in deze gore appelflap!’ Het is Jaïr, de jongen die nooit op een stoel wil zitten als ik er net op heb gezeten. De jongen die me altijd huilend thuis laat komen. Luidkeels verklaart hij dat hij een nieuwe appelflap wil en hij geeft me een vuile blik. De rest van de klas kijkt met wantrouwen naar hun eigen appelflap. Zou daar ook een haar in zitten? Een aantal klasgenoten stopt met eten. Ze kijken me vies aan.
Het is woensdag en school is om 13:00 uit. Normaal word ik opgehaald door mijn moeder, maar deze dag zou mijn vader op het schoolplein staan. Ik loop de school uit, richting de wachtende ouders, en kijk rond om te zien waar mijn vader staat. Dan zie ik hem. Hij is een grote grappenmaker en ook nu is hij druk in gesprek met andere ouders, helemaal opgaand in de rol ‘clown van het schoolplein’. Normaal maakt hij grapjes over het weer of actualiteiten, maar vandaag niet. Hij heeft zijn K3-shirt aan, vertelt dat K3 zijn favoriete band is en zingt een stukje van Heyah Mama. Ik weet meteen dat niemand meer gaat geloven dat ik coole ouders heb.
Ik dobber in het water tijdens zwemles. Met mijn hand hou ik me vast aan de rand van het zwembad. De blauwe tegeltjes weerspiegelen het water en af en toe zie ik een stukje van mijzelf. Mijn neus, mijn schouders, mijn wenkbrauw. Dan hoor ik meisjes naast mij giechelen. Ik kijk op en hun blikken geven me het gevoel dat ik iets verkeerd doe, maar ik kan niet bedenken wat dat is. “Ben jij een jongetje? Want je draagt geen bikinitopje” zegt een van de meisjes dan. De ander weer begint weer te giechelen. Ik kijk naar mijn bovenlichaam dat er niet anders uitziet dan die van de giechelende meisjes, maar ook niet anders dan dat van het jongetje aan mijn andere kant. En toch krijg ik de neiging mijn bovenlichaam te bedekken. Ik heb het gevoel dat ik anders geen meisje mag zijn, ook al weet ik dat het onzin is.
Ik ben een jaar of zes, van alle neefjes en nichtjes veruit de jongste, en ik zit verstopt tussen de bosjes in de grote tuin van mijn oom en tante. We spelen verstoppertje. Als ik tevoorschijn kom en naar de buutplek ren, struikel ik over mijn eigen benen en ik val op de grond. Mijn nicht, die ons moet vinden, komt aanrennen en vraagt bezorgd hoe het gaat. Ik heb geen pijn maar besef dat ik gebruik kan maken van de situatie, dus ik doe alsof ik pijn heb. Als ze eenmaal bij me is gaan zitten spring ik op en ren ik naar de buutplek om mezelf vrij te roepen. Mijn nicht is boos en zegt bloedserieus dat ik zoiets nooit meer mag doen. Ik besef dat ik iets ergs heb gedaan.
Het is lekker warm en ik ruik de geur van chloor. Overal om mij heen hoor ik schreeuwende schoolgenoten. We zijn blij, want we hebben vrije zwemles. Dat betekent dat we mogen doen wat we willen. Het zwembad is niet groot: een grote-mensen-bad, een pierenbadje en een bubbelbad, dat is alles. Maar wij vermaken ons kostelijk. Ik wil van de duikplank en ga in de rij staan. Maar als ik aan de beurt ben, realiseer ik me dat ik nog niet weet op welke manier ik van de duikplank ga springen. Een salto? Een duik? Achterstevoren? Terwijl ik hierover aan het piekeren ben, voel ik hoe mijn zwembroek met naar beneden getrokken wordt. Ineens stond ik vooraan de duikplank in mijn nakie. Iedereen kon mij zien en mijn schoolgenoten begonnen te lachen. Dit was het moment dat ik ervoor koos om altijd een onderbroek onder mijn zwembroek aan te doen.
Adam & Eva speelt op 25, 26 en 30 juni en op 1 en 2 juli op Tweetakt.
Met jouw bijdrage houden we Tweetakt toegankelijk voor iedereen.
